İbraname İmzalayan İşçi Dava Açabilir mi?

03 Kasım 2025 Pazartesi

İbraname İmzalayan İşçi Dava Açabilir mi?

İşçi-işveren ilişkisinde, iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte sıkça karşılaşılan bir uygulama olan ibraname (ibra belgesi) konusunda, “İbranameyi imzaladım, artık dava açamam mı?” sorusu başı çekiyor. Cevap: “Her durumda değil”, ama çok dikkat edilmesi gereken hususlar var.

İbraname Nedir?

İbraname, işçinin işverene karşı sahip olabileceği kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti gibi işçilik alacaklarının, işverene yapılan ödeme sonrasında “ben bu alacaklardan vazgeçiyorum”, “her şeyimi aldım” anlamına gelen yazılı bir belgeyle ifadesidir.

Ancak bu belgenin geçerli sayılması, yani işçinin dava hakkını tamamen ortadan kaldırması için birçok şartın yerine gelmesi gerekiyor.

Geçerlilik Koşulları

Aşağıdaki şartların hepsi veya büyük ölçüde yerine gelmişse, ibraname işvereni koruyabilir. Şartlar yoksa ya eksikse, işçinin dava açma hakkı hâlâ geçerli olabilir.

1. Yazılı olması: İbraname söz konusu iddianın işçiden alındığını ispatlayacak şekilde yazılı olmalıdır. 
2. İş sözleşmesi sona erdikten sonra ve yeterli süre geçtikten sonra imzalanması: Özellikle ülkemizdeki içtihadın ışığında, sözleşme sona ermeden ya da henüz iş ilişkisinin devam ettiği sırada alınan ibranameler geçersiz sayılma eğilimindedir. 
3. Alacak türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi: Hangi hak için, ne kadar ödeme yapıldığı ya da hangi alacaktan feragat edildiği net olmalı. “Tüm alacakları aldım” gibi genel ifadeler, özellikle işçilik alacakları bakımından yeterli görülmeyebilir. 
4. Ödemenin hak tutarına uygun ve banka aracılığıyla yapılmış olması: Özellikle son dönemde, borcun gerçekten ödendiği ve işçinin haklarının tam karşılandığına dair ispat bakımından ödeme biçimi önem kazanmıştır. 
5. İrade özgürlüğü ve baskı olmaması: İbraname imzalanırken işçinin baskı-zor altında olup olmadığı, bilgilendirilip bilgilendirilmediği, imzanın gönüllü olup olmadığı mühimdir. Baskı altında imzalanmış ise geçerliliği ciddi biçimde zedelenebilir. 

İbraname İmzalamak İşçinin Dava Hakkını Ortadan Kaldırır mı?

Hayır— mutlaka değil. İbraname imzalanmış olması otomatik olarak işçinin tüm dava haklarını kaybettiği anlamına gelmez. Çünkü geçen şartlardan herhangi biri eksikse, işçi dava açabilir.

Örneğin:

• İbranamede yer almayan alacaklar için: İbraname sadece belirli alacakları içeriyorsa ama işçinin dava konusu başka alacakları da varsa, o alacaklar bakımından ibraname geçerli sayılmayabilir. 
• İbraname ile işçinin bazı haklarının açıkça korunmuş olması (“fazla mesai hakkım saklıdır” gibi) durumunda: Bu tür ihtirazi kayıtlar, işçinin belirli haklarından feragat etmediğini gösterir ve ibranameyi sınırlı etkiyle bırakabilir. 
• İş ilişkisinin devam ettiği sırada imzalanmış bir ibraname: Bu durumda işçinin baskı altında imzaladığı, işverene bağımlı durumda olduğu kabul edilerek geçersizlik yönünde değerlendirilir. 

Ne Yapmalı?

• İbraname imzalamadan önce hangi alacakların ödendiğini, ne kadar ödendiğini, ödemenin banka yoluyla yapılıp yapılmadığını, alacak türlerinin açıkça yazılı olup olmadığını mutlaka kontrol et.
• İmza atıldıktan sonra, belgeyi sakla. Özellikle ödeme belgeleri, banka dekontları, ibraname belgesi birlikte değerlendirilmelidir.
• İbraname geçersiz sayılabilecek koşullarla düzenlendiyse (örneğin, imzalanma zamanı, belirsiz tutar, banka yolu yok, iş ilişkisinin devam ettiği sırada vs) işçi, dava açma hakkını korur.
• Şüphen varsa, iş hukuku uzmanı bir avukat ile birlikte belge ve koşulları değerlendirmek büyük avantaj sağlar.

Sonuç

İbraname imzalamış olmak, işçinin dava açma hakkını her zaman ve otomatik olarak yok etmez. Ancak geçerli bir ibraname hazırlanmışsa, işçinin haklarını dava yoluyla arama imkanı önemli ölçüde daralabilir. Bu nedenle hem işverenlerin hem de işçilerin, ibraname düzenlenme sürecini büyük dikkatle yürütmesi gerekir.

Hukuki olarak sağlam durmak istiyorsan, her ibraname dosyasının özel koşullarını — ödemenin gerçekliği, imzalanma zamanı, ifade edilen alacakların kapsamı — tek tek değerlendirmek gerekir.