DÖVİZLE İŞLEM YASAĞI BULUNAN SÖZLEŞMELER

24 Ocak 2025 Cuma

Dövizle İşlem Yasağı Bulunan Sözleşmeler Nelerdir?

Dövizle işlem yasağı olan sözleşmeler arasında:

 

  • Gayrimenkul satışı ve kiralama,
  • Taşıt satışı ve kiralama,
  • Leasing (Finansal Kiralama) sözleşmeleri,
  • İş sözleşmeleri,
  • Hizmet sözleşmeleri,
  • Eser sözleşmeleri ve bundan kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri bulunmaktadır.

 

Burada maddeler halinde sayılmış olan her sözleşmenin ayrı ayrı istisnaları da bulunmaktadır.

 

Dövizle İşlem Yapma Yasağı İstisnaları Nelerdir?

1. Yurt içinde yer alan gayrimenkullerin satışında (konut ve çatılı işyerleri dahil) genel kural döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapılamamasıdır.

İstinası;

Türk vatandaşı olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin alıcı olarak taraf olduğu ve Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu ile doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin alıcı olarak taraf olduğu gayrimenkul satış sözleşmeleri.

 

2. Yurt içinde yer alan gayrimenkullerin kiralanmasında (konut ve çatılı işyerleri dâhil) genel kural döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapılamamasıdır.

İstisnası;

Türk vatandaşı olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin alıcı olarak taraf olduğu, Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu ile doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin kiracı olarak taraf olduğu, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili ve Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmeleri.

 

3. İş sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılamaz.

İstisnası;

Yurtdışında ifa edilecek, Gemi adamlarının taraf oldukları, Türk vatandaşı olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu ve Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu ile doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin işveren olarak taraf olduğu iş sözleşmeleri.

 

4. Danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılamaz.

İstisnası;

Türk vatandaşı olmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri, İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurtdışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında başlayıp Türkiye’de sonlanan veya yurtdışında başlayıp yurtdışında sonlanan hizmet sözleşmeleri, Türkiye’de yerleşik kişilerin Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinde akdedeceği konaklama hizmet sözleşmeleri ve Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu ile doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin hizmet alan olarak taraf olduğu sözleşmeler.

 

5. Eser sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılamaz.

İstisnası;

Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmeleri istisna edilmiştir.

 

6. Menkul satış sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.

İstisnası;

Taşıt satış sözleşmeleri istisna edilmiştir. Yani bunlar döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılamaz.Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilen sözleşmeler tahtındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.

 

7. Menkul kiralama sözleşmeleri döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.

İstisnası;

Taşıt kiralama sözleşmeleri istisna edilmiştir. Yani bunlar döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılamaz.

 

8. Bilişim teknolojileri kapsamında yurtdışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile yurtdışında üretilen donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.


9. 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.


10. Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu sözleşmeler Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir. Sadece gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmeler bakımından mümkündür.


11. 32 Sayılı Karar’ın 17 ve 17/A maddeleri3 kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.


12. Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası andlaşmaların ifası kapsamında gerçekleştirilecek olan projeler dahilinde yükleniciler veya görevli şirketlerin ve bunların sözleşme imzaladığı tarafların üçüncü taraflarla akdedeceği veya bahsi geçen projeler çerçevesinde akdedilecek sözleşmeler Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir, ödenebilir ve kabul edilebilir. Sadece gayrimenkul satış sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler bakımından mümkündür.


13. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmeler ve bu işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler Döviz cinsinden veya dövize endeksli yapılabilir.


14. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve bu kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dâhil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülükler döviz cinsinden yapılabilir.


15. Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri, hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler, sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle yapacakları sözleşmeler döviz cinsinden yapılabilir.